انواع لام در عربی

در این مقاله از سری مقالات آموزشی رایگان عربی کنکور آکادمی عربی، قصد داریم به آموزش موضوع “انواع ل” بپردازیم. همانطور که می دانید، “ل” می تواند به اسم یا فعل مضارع بچسبد.  حالت های دیگری نیز وجود دارد اما مهم ترین حالت هایی که در تست های نظام جدید به کار برده می‌شود،  همان دو حالتی است که پیش از این گفته شد. یعنی یا “ل” به اسم می چسبد یا به فعل مضارع. نکته مهم دیگری که باید در نظر بگیریم این است که وقتی “ل” به فعل مضارع می چسبد، میتواند هم لام ناصبه باشد هم لام جازمه. ما در ادامه توضیح  انواع “لام” با حل یک تست توسط استاد ترابی، با تحلیل تمام گزینه‌ها، نکات زیادی را در رابطه با این موضوع به شما خواهیم گفت.

انواع لام

“لـِ” ناصبه

“لـِ” ناصبه، در اصطلاح عامل نصب فعل مضارع است. یعنی باعث می‌ شود فعل منصوب شود. این نوع “لـِ” معمولا در اواسط یک جمله می ‌آید. از نظر غایب یا مخاطب بودن فعل فرقی نمی کند، “لـِ” ناصبه هم بر سر فعل غایب، هم بر سر فعل مخاطب و هم بر سر فعل متکلم می‌ آید. “لـِ” ناصبه در ترجمه بصورت “برای اینکه” یا “تا” ترجمه می شود. “لـِ” ناصبه در جمله هایی می آید که خود، از دو جمله تشکیل شده اند.

“لـِ” جازمه

“لـِ” جازمه، عامل جزم فعل مضارع است. یعنی باعث می شود فعل مضارع مجزوم شود. یعنی اگر فعلی در انتهایش ضمه داشته باشد، با مجزوم شدن، ضمه به ساکن تبدیل می شود. اگر فعل در انتهایش “ن” داشته باشد، با مجزوم شدن “ن” از پایان آن حذف می شود. البته استثناء هم وجود دارد. این استثناء شامل فعل های جمع مونث هستند. فعل های جمع مونث، حتی با مجزوم شدن هم “ن” انتهایی خود را از دست نمی دهند و بدون اینکه تغییری کنند، مجزوم می شوند. “لـِ” جازمه در ترجمه با مفهوم “باید” می آید. این نوع “ل” در صیغه های مخاطب فعل مضارع نمی آید. بر خلاف “لـِ” ناصبه که در جمله‌های ۲ قسمتی می آید، “لـِ” جازمه در جمله های یک قسمتی می آید.

“لـِ” حرف جر

“لـِ” حرف جر همیشه قبل از اسم می آید. “لـِ” حرف جر به همراه اسم بعدش، جار و مجرور می سازند. برای مثال به عبارت “لِلمعلمِ” دقت کنید. همانطور که می بینید، حرف “لـِ” بر سر اسم یعنی “المعلم” آمده است. پس این “لـِ”، از نوع حرف جر است و به آن “لـِ” جاره می گویند. المعلم هم مجرور است. “لـِ” حرف جر،

در معنا بصورت “برای” معنا می شود. پس ترجمه “لِلمعلمِ” می شود “برای معلم”. حتما دقت کنید که مصدر هم یکی از اقسام اسم به شمار می آید پس “لـِ” حرف جر بر سر مصدر هم می آید. یا به بیان بهتر اینطور می توان گفت، اگر بر سر یک مصدر، برای مثال “ذهاب” یک ” لـِ ” بیاید، آن “لـِ”، حرف جر است. للذهاب.

حل یک تست

عین حرف “لـِ” مختلفاً : (در کدام گزینه “لـِ” متفاوت است؟)

• اُمارسُ کثیرا لأنجح فی الامتحانات و لأحصل علی ما أرید!
• دلّنی صدیقی إلی قاعه لأشارک فی حفله یوم میلاده!
• لنتکلّم حول المشاکل الدراسیّه عند الطّلاب اِجتمعنا هنا!
• علی المسلمین أن یعلّموا بالقرآن لإرشاد الآخرین إلی الحق!

بررسی گزینه اول

۱_ اُمارسُ کثیرا لأنجح فی الامتحانات و لأحصل علی ما أرید!

در این گزینه “لـِ” به فعل انجح، چسبیده است پس یا ناصبه است یا جازمه. برای تشخیص “لـِ” ناصبه بودن یا “لـِ” جازمه بودن، باید این دو نکته را در نظر بگیریم:

الف) اگر “لـِ” معنای “برای اینکه” یا “تا اینکه” بدهد، “لـِ” ناصبه است.

ب) اگر “لـِ” معنای “باید” بدهد، “لـِ” جازمه می باشد.

شاید نکات زیادی در کتاب تست های مختلف وجود داشته باشد، که بر اساس آن میتوان تشخیص داد، این “لـِ” که ما داریم، “لـِ” ناصبه است یا جازمه. اما بهترین ابزاری که به درد یک کنکوری در سر جلسه کنکور میخورد، یک مفهوم کلی است نه حفظ هزاران نکته مختلف. تا سر جلسه به سرعت بتواند به آن دست پیدا کند. حفظ کردن تعداد نکات زیاد شاید به نظر برسد که کار را آسان‌تر می‌کند اما گاهی اوقات ممکن است به سردرگمی شما در جلسه کنکور منجر شود. به بررسی گزینه اول برمی‌گردیم:

معنای این گزینه می شود: “بسیار تلاش می کنم برای اینکه پیروز شوم در امتحانات و دست پیدا کنم بر … ”

همانطور که می بینید “لـِ” در اینجا معنای “برای اینکه” می دهد، پس “لـِ” ناصبه است. در بررسی این گزینه دقت کنید “و” قبل از “لأحصل”، “و” عطف است. به همین دلیل “لـِ” در “لأحصل” نیز به معنای برای اینکه می باشد و “لـِ” ناصبه است.

بررسی گزینه ۲

۲_ دلّنی صدیقی إلی قاعه لأشارک فی حفله یوم میلاده!

معنا: راهنمایی کرد دوستم مرا به سمت سالنی برای اینکه  شرکت کنم  در جشن تولدش.

با توجه به معنای “برای اینکه” متوجه می شویم، این “لـِ” هم “لـِ” ناصبه است.

بررسی گزینه ۳

۳_ لنتکلّم حول المشاکل الدراسیّه عند الطّلاب اِجتمعنا هنا!

برای بررسی این گزینه به این نکته دقت کنید. اگر “لـِ” در اول جمله آمده باشد، آن را “باید” معنی کنید. و  تا انتها به معنی کردن جمله ادامه بدهید. اگر با “باید” جمله معنی دار شد، پس این “لـِ”، جازمه است در غیر اینصورت باید “برای اینکه” یا “تا اینکه” معنا شود و ناصبه است. با توجه به این نکته به ادامه بررسی گزینه می پردازیم:
باید صحبت کنیم پیرامون مشکلات درسی نزد دانش آموزان، جمع شدیم اینجا!

همانطور که ملاحظه می کنید جمله بی معنی شد. و اگر بجای “باید”، عبارت “برای اینکه” بگذاریم، جمله معنادار می شود. پس این “لـِ”، ناصبه است نه جازمه. پس این باور غلط را که “اگر “لـِ” به فعلی چسبیده باشد و اول جمله بیاید و قبل آن فعل دیگری نیامده باشد، آن “لـِ”، جازمه است.” را از ذهنمان پاک کنیم. با اینکه به کرّات در کتاب های مختلف چنین نکته ای آمده ولی غلط است و مثال نقض آن را هم که با هم دیدیم!

بررسی گزینه ۴

۴_ علی المسلمین أن یعلّموا بالقرآن لإارشاد الآخرین إلی الحق!

معنا: در این گزینه همانطور که مشاهده می کنید، حرف “لـِ” به فعل مضارع نچسبیده است بلکه به یک مصدر بر باب “افعال” یعنی “ارشاد” چسبیده، و مصدرها فعل نیستند، اسم هستند. وقتی “لـِ” به اسم می چسبد، معنای برای می دهد و حرف جر است نه حرف ناصبه است و نه جازمه. پس نوع “لـِ” در گزینه ۴ متفاوت با سه گزینه دیگر بود و پاسخ گزینه ۴ است.

در ادامه حل این تست را بصورت ویدئو با تدریس استاد ترابی در "اینجا" می توانید مشاهده کنید.